Seizmički valovi

Većina energije oslobođene tokom potresa se prenosi na okolne čestice stijenske mase putem „vibracionih“ valova. Ovi valovi, koji uzrokuju prenošenje energije sa jednog dela stijene na drugu, pobuđuju čestice stijene (koje su predhodno bile u stanju mirovanja) na vibracije u okviru svoje kristalne rešetke. Ovi „vibracioni“ valovi nazivaju se seizmički valovi. Seizmički valovi predstavljaju elastične anomalije jedne stijene, čijim prestankom aktivnosti dolazi do vraćanja stijene svom prvobitnom statusu (obliku i volumenu).

Fig. 1. Tipovi seizmičkih valova

Tipovi seizmičkih valova

Postoji nekoliko tipova seizmičkih valova (Fig. 1.).

Kompresivni valovi, ili kako se još nazivaju, P-valovi („primarni“), izazivaju alteraciju kompresije i ekstenzije (istezanja) materije kroz koju prolaze. Vrlo su bitni iz dva razloga: prvo, oni su najbrži seizmični valovi, postižući brzine i 6 km/s (prvi stižu do observacijskih stanica) i imaju mogućnost prolaska kroz sva agregatna stanja.

Smičući seizmički valovi (S-valovi, „sekundarni“) uzrokuju smičuće pokrete čestica stijenske mase kroz koju prolaze. Ovaj tip deformacije (anomalije) uzrokuje promjenu oblika jedne materije. „S-tip“ seizmičkih valova nema mogućnost prolaska kroz plinske i tekuće sredine. S-valovi stižu drugi (zbog toga naziv „sekundarni“ valovi), odnosno nakon P-valovi u observacijske stanice, postižući brzine od 3,5 km/s.

Površinski valovi se kreću na površini i blizu površine Zemlje. Oni su znatno sporiji i od P- i od S-valova i zbog toga su posljednji koji se registriraju na observacijskim stanicama (vidi iduće članke na ovu temu). Ovaj tip seizmičkih valova je izuzetno bitan jer djeluje na površini Zemlje, gdje uzrokuje štetu. Samim tim, shaćanje ovog tipa valova je od izuzetnog značaja za predviđanje ponašanja trusnih pokreta u jednoj oblasti.